Ιστορία  της Αλεξανδρούπολης


 

Η πόλη ιδρύθηκε το 1875. Το όνομά της ως το 1919 ήταν Δεδέαγατς. Η ονομασία στα Τουρκικά σημαίνει δέντρο του παππού. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση το όνομα αυτό προήλθε από κάποιο σοφό δερβίση που πέρασε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του στην σκιά ενός δέντρου στην περιοχή και τελικά θάφτηκε δίπλα σε αυτό.  

Αρχικά ήταν ένα μικρό ψαροχώρι που δημιούργησαν Αινίτες, Μακρινοί και Μαρωνίτες ψαράδες, αλλά σιγά σιγά ο πληθυσμός της αυξήθηκε. Η ουσιαστική ανάπτυξη όμως ήρθε το 1871 με την δημιουργία του σιδηροδρόμου και την συνακόλουθη αύξηση του εμπορίου. Στην πόλη συγκεντρώνονται εμπορεύματα από όλη την Θράκη και την Ανατολική Ρωμυλία για να προωθηθούν σε άλλες αγορές. Έλληνες, Αρμένιοι, Τούρκοι, Φραγκολεβαντίνοι, Εβραίοι και Βούλγαροι, έμποροι, τεχνίτες και ναυτικοί αυξάνουν ραγδαία τον πληθυσμό και ως το 1912 λειτουργούν στην πόλη οκτώ προξενεία. 

Στον ρωσοτουρκικό πόλεμο, το 1878, το Δεδέ-Αγάτς με την συνθήκη του Αγίου Στεφάνου κατοχυρώνεται στην Ρωσία. Οι καινούργιοι κατακτητές αναλαμβάνουν την ρυμοτομία του. Επί δύο χρόνια χαράζουν δρόμους φαρδείς και κάθετους προς την παραλία και φτιάχνουν μια πόλη - υπόδειγμα ρυμοτομίας. Επισφραγίζουν το έργο τους με ένα φάρο, που θα είναι στο εξής  σημείο αναφοράς για την Αλεξανδρούπολη. Το 1913, κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο, η περιοχή μένει για λίγο υπό ελληνική διακυβέρνηση, αλλά σύντομα περνά στην Βουλγαρική  με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου. 

Το 1920, με το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ενσωματώνεται στην Ελλάδα. Αποκτά το πρώτο της  Ελληνικό όνομα, Νέαπολη, το οποίο όμως δεν θα κρατήσει για πολύ. Οι τοπικές αρχές της δίνουν το όνομα Αλεξανδρούπολη προς τιμή του βασιλιά της Ελλάδας Αλέξανδρου, ο οποίος πηγαίνοντας να απελευθερώσει την Αδριανούπολη πέρασε από την περιοχή. Σε σύντομο χρονικό διάστημα η πόλη θα προσφέρει στέγη σε πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη και την Μικρά Ασία. Μετά την υπογραφή και της συνθήκης της Λωζάνης, το 1923, έρχεται η επικύρωση της συνθήκης του Νεϊγύ και η παραχώρηση της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα. Στα επόμενα χρόνια η πόλη αναγεννάται χάρη σε σημαντικές προσωπικότητες όπως τον Θεόδωρο Καστανό, τον Αθανάσιο Σπανό και τον Αχιλλέα Σαμοθράκη. Η ανάπτυξη συνεχίζεται μέχρι το ξέσπασμα του Β' Παγκόσμιου Πολέμου. Η Αλεξανδρούπολη τίθεται υπό Βουλγαρική κατοχή και διανύει μια δύσκολη περίοδο με καταστροφές και διωγμούς. Η απελευθέρωση έρχεται με τον πρώτο Γενικό Διοικητή, Αλέξανδρο Παπαθανάση, και η πόλη ξαναβρίσκει τους ρυθμούς της. Άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων συμβάλλουν στην ανοδική πορεία της πόλης, που συνεχίζει να αναπτύσσεται έως σήμερα. 

 

 

     Δεδέαγατς, στρατόπεδο προσφύγων βόρεια του Σιδηροδρομικού σταθμού

 

 

      Λιμάνι, 1927

 

 

     Ανδρικά λουτρά, 1937

 

 

     Παραλία, 1940

 

     

    Λεωφ. Δημοκρατίας, 1957